Świętoszów

Świętoszów (do 1945 niem. Neuhammer am Queis) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie bolesławieckim, w gminie Osiecznica, na terenie Borów Dolnośląskich nad Kwisą.

W latach 1945-1954 wieś była siedzibą gminy Świętoszów. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego. Od 1 stycznia 2001 administracyjnie zmieniła typ z osady na wieś.

W Świętoszowie znajduje się Zespół Szkół im. Unii Europejskiej (publiczna szkoła podstawowa i gimnazjum) oraz działa, od 2000 roku, Piłkarski Klub Sportowy Twardy Świętoszów, który rozgrywał mecze w III lidze dolnośląsko-lubuskiej i wycofał się z rozgrywek po 3. kolejce sezonu 2011/12.

Historia

Początki miejscowości nie są do końca wyjaśnione, jednak można się domyślać, że powiązane były z rozwojem hutnictwa. W prymitywnych piecach hutniczych wytapiano tutaj już od wczesnego średniowiecza. Pod koniec XIX w. nastąpiła zmiana charakteru miejscowości. Za sprawą rodziny Dohnów w 1898 w rejonie Świętoszowa powstał poligon wojskowy, który dynamicznie rozwijał się do końca I wojny światowej.

Po dojściu NSDAP do władzy w 1933 teren poligonu powiększono do tego stopnia, że w czasie II wojny światowej należał do największych na terenie Niemiec.

W okolicach Świętoszowa utworzono w czasie I wojny światowej obóz dla jeńców rosyjskich. Według źródeł w 1919 było ich 33 000. Kilkakrotnie więcej jeńców przetrzymywano podczas II wojny światowej (samych Rosjan było ok. 120 tys.) w Stalagu VIII E Neuhammer. Stalag był utworzony dla jeńców polskich i francuskich. Następnie byli tu jeńcy radzieccy, z których co najmniej 50 000 zmarło z głodu i chorób. W momencie wyzwolenia obozu, 13 lutego 1945, przy życiu zostało ich zaledwie 200. Dziesięć dni później zostali rozstrzelani przez funkcjonariuszy NKWD jako rzekomi zdrajcy ZSRR. Dawny niemiecki obóz jeniecki do 1954 funkcjonował jako więzienie NKWD o zaostrzonym rygorze.

W pierwszej dekadzie kwietnia 1945 nastąpiło przegrupowanie 2 Armii WP z rejonu Brzeg Dolny-Żmigród-Oleśnica nad Nysę Łużycką. Jednostki armii posuwały się trzema drogami. Północna prowadziła przez Żmigród-Chobienię-Polkowice-Przemków-Świętoszów. Od 9 do 15 kwietnia w Świętoszowie znajdowało się Kwatermistrzowskie Stanowisko Dowodzenia 2 A, a w rejonie tej miejscowości 64 Armijny Skład MPS.

Po zakończeniu działań wojennych garnizon zajęła Armia Czerwona. Do 1992 stacjonowała w nim 20 Zwienigorodzka Dywizja Pancerna.

Garnizon Świętoszów

W garnizonie Świętoszów stacjonują następujące jednostki i instytucje Wojska Polskiego:

• 10 Brygada Kawalerii Pancernej im. gen. broni Stanisława Maczka w Świętoszowie
• Placówka Żandarmerii Wojskowej
• Garnizonowy Węzeł Łączności Świętoszów Regionalnego Węzła Łączności we Wrocławiu
• Parafia wojskowa św. Floriana w Świętoszowie
• Wojskowa Administracja Koszar Świętoszów
• Klub Garnizonowy Świętoszów
• Ośrodek Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych Żagań im. gen. dyw. Zbigniewa Ohanowicza w Dobrem nad Kwisą.

Dowódca 10 BKPanc jest dowódcą garnizonu Świętoszów. Terytorialny zasięg właściwości dowódcy garnizonu obejmuje południową część powiatu żagańskiego (gmina Iłowa oraz obręby: Trzebów, Dobre nad Kwisą, Łozy, Żaganiec z gminy Żagań) i północną część powiatu bolesławieckiego (gmina Osiecznica oraz obręby: Golnice, Parkoszów, Krępnica, Kliczków, Trzebień Mały, Pstrąże, Kozłów z gminy Bolesławiec).