Cieszków

Cieszków (dawniej Frejno, niem. Freyhan), – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie milickim, w gminie Cieszków.

Z roku 1280 pochodzą zapiski wzmiankujące istnienie kasztelu w Cieszkowie. Miasto założył tu w 1489 Wilhelm Moschke, była tu osada targowa i ośrodek zarządzania jego dobrami. W wieku XVI własność von Maltzanów z Milicza, w następnym stuleciu została tu utworzona ordynacja (1628), a następnie klucz (1656) cesarski. Po śmierci w 1715 Wilhelma von Maltzan własność odziedziczyła wdowa po nim, Renata Beata von Novack, a zaj jej pośrednictwem jej drugi mąż, hrabia Erazm Ulryk von Geist und Hagen, a po nim Grhard Wilhelm von Strattma, który sprzedał dobra w 1725 marsz. hr. Jakubowi Flemmingowi. Po śmierci Flemminga wdowa po nim Tekla de domo Radziwiłłówna sprzedała Cieszków w 1745 Katarzynie Sapieżynie primo voto Sapieha, secundo voto von Lilienhoff. Po jej śmierci w 1779 Cieszków sprzedany został hrabiemu von Sandretzky'emu, który następnie sprzedał go Zedlitzom.

Pożar strawił Cieszków w 1826 wraz z pałacem (z początku XVIII wieku), w którym mieszkała Katarzyna z Sapiehów. Pałac ten nie został nigdy odbudowany, ale do czasów współczesnych zachowały się pozostałości złożenia pałacowo-ogrodowego wokół jego ruin. Cieszków w 1828 był już własnością Maurycego von Teichmanna; prawa miejskie utracił przed rokiem 1841, zachował jednak status centrum zarządzania ordynacją oraz ośrodka targowego.

Znajdujący się we wsi bogato zdobiony barokowo–rokokowy kościół parafialny pw. Wniebowzięcia N.P. Marii wzniesiony został w II połowie XVIII wieku (budowę rozpoczęto w 1753 z inicjatywy i na koszt Katarzyny Sapiehy, ale nie jest znany rok ukończenia budowy) na miejscu rozebranego w 1749 drewnianego kościoła, który stanął tu (na koszt Jakuba Flemminga) po rozbiórce w 1728 jeszcze starszego kościoła dworskiego. W podziemiach kościoła spoczywają zabalsamowane zwłoki fundatorki oraz jej córki.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego, obecnie jest siedzibą gminy Cieszków w województwie dolnośląskim. W Cieszkowie działa klub piłkarski "Victoria Cieszków" (juniorzy starsi) oraz sekcja zapasów UKS Olimpia Cieszków w talach 70-tych istniejąca jako Plon Cieszków - przeniesiona z Sulmierzyc.

Ze wsi pochodzi ks. Ryszard Kempiak — polski duchowny katolicki, salezjanin, biblista, a także poseł "Samoobrony" na sejm IV kadencji Piotr Kozłowski.

Komunikacja

Przez wieś przebiega droga krajowa:

• 15 Trzebnica - Milicz - Cieszków - Krotoszyn - Września - Gniezno - Toruń - Ostróda

• linia kolejowa:

Oleśnica - Cieszków - Krotoszyn - Jarocin - Gniezno

Bibliografia

• Czesław Cetwiński, Zabytki architektury w województwie wrocławskim, Wyd. Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu, 1987
• Katalog zabytków sztuki w Polsce, Seria Nowa (tom IV, zeszyt 3), Województwo wrocławskie (pod red. Jakuba Pokory i Mieczysława Zlata, opracowanie autorskie – Jan Wrabec); Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1997, ISBN 83-85938-07-9, str. 12-19