Henryków (województwo dolnośląskie)

Henryków (niem. Heinrichau) - wieś w Polsce, na Śląsku (Dolny Śląsk), położona w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, w gminie Ziębice.

Historia

Pierwsza wzmianka o wsi w dokumentach w 1222. Opactwo cystersów zostało ufundowane przez kanonika Mikołaja, notariusza Henryka Brodatego, który zaprosił tu cystersów z Lubiąża w 1227. Najazd Tatarów w 1241 zniszczył zarówno wieś jak i zabudowania klasztorne. Murowany romański klasztor wybudowano ok. 1270 i założono szkołę; ok. 1300 mieszkało tutaj 45 mnichów i 50 braci konwersów.

W 1270 autor pisanej po łacinie księgi henrykowskiej wpisał w niej zdanie, uchodzące za najstarsze zachowane na piśmie zdanie w języku polskim.

Kościół klasztorny stał się nekropolią Piastów ziębickich. Zachował się nagrobek Bolka II Ziębickiego i jego żony Guty.

Wiele szkód opactwu przyniosły wojny husyckie w XV w., wojna trzydziestoletnia w XVII w. a najbardziej wojny śląskie w XVIII w.

W 1810 król pruski Fryderyk Wilhelm III na mocy edyktu zlikwidował opactwo, a jego dobra skonfiskowano. W 1812 siostra króla pruskiego, Wilhelmina Pruska (1774-1837) (późniejsza królowa Holandii), nabyła dobra henrykowskie tworząc największą na Śląsku posiadłość Hohenzollernów. Później właścicielami stali się książęta Sachsen-Weimar-Eisenach. Ostatni z nich, Wilhelm Ernest II po abdykacji 9 listopada 1918 r., często przebywał wraz małżonką Feodorą w Henrykowie. Po śmierci w 1923 r. jego doczesne szczątki zostały złożone na terenie parku przyklasztornego.

W wyniku drugiej wojny światowej wieś znalazła się w granicach Polski. Niemieccy mieszkańcy zostali wysiedleni w nowe granice Niemiec. W latach 1945-1954 wieś była siedzibą gminy Henryków.

W 1947 cystersi ze Szczyrzyca przejęli kościół i część klasztoru. W latach 1965-1990 w pozostałej części klasztoru mieścił się Zespół Szkół Rolniczych, którego założycielem i pierwszym dyrektorem był Jan Szadurski.

W 1990 opactwo pocysterskie z inicjatywy kardynała Henryka Gulbinowicza przechodzi w ręce Kościoła; od 25 września 1990 działa Annus Propedeuticus Metropolitalnego Wyższego Seminarium Duchownego we Wrocławiu. W ciągu następnych lat wyremontowano budynek poklasztorny, oficyny oraz zagospodarowano teren wokół obiektu.

W 1997 w części oficyn został otwarty Domu Opieki Caritas im. Św. Jadwigi Śląskiej, jako wotum 46. Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego, który odbył się we Wrocławiu.

2000 - 28 października – na uroczyste nałożenie tunik alumnom I roku MWSD we Wrocławiu przybył do Henrykowa kard. Joseph Ratzinger - obecny papież Benedykt XVI.

2002 – w części klasztornej z inicjatywy kard. Henryka Gulbinowicza powstaje Katolickie Liceum Ogólnokształcące im. bł. Edmunda Bojanowskiego, jako męska szkoła prywatna na prawach szkoły publicznej i przeznaczona przede wszystkim dla młodzieży z ubogich rodzin wiejskich. W dawnej, zrujnowanej infirmerii klasztornej, po kapitalnym remoncie znalazł swoje miejsce internat K.L.O.

2004 – arcybiskup Marian Gołębiewski, nowy metropolita wrocławski kontynuuje dzieła kard. Henryka Gulbinowicza i otacza opieką Klasztor Księgi Henrykowskiej.

2005 - w części oficyn utworzono Warsztaty Terapii Zajęciowej im. Jana Pawła II prowadzone przez diecezjalne Caritas.

Obecnie w Henrykowie posługę parafialną pełni czterech ojców cystersów. Prowadzą parafię oraz zajmują się katechizacją dzieci i młodzieży. Większość budynku klasztornego zajmują uczniowie Katolickiego Liceum Ogólnokształcącego oraz alumni pierwszego roku (Annus Propedeuticus) Metropolitalnego Wyższego Seminarium Duchownego Archidiecezji Wrocławskiej.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Zabytki

• Zespół Opactwa cystersów
  • Wczesnogotycki kościół klasztorny pw. Wniebowzięcia NMP i św. Jana Chrzciciela
  • Wczesnobarokowy klasztor cystersów
  • Infirmeria i nowicjat cystersów
  • Dawna oficyna
  • Dawna szkoła łacińska
  • Dawna wozownia
  • Dawny ogród opacki
  • Dawny dwór grangii cysterskiej
  • Budynek Bramy Górnej
  • Baszta
  • Mur klasztorny z bramami ogrodowymi
  • Park krajobrazowy w stylu angielskim
• Kościół św. Andrzeja
  • Budynek Bramy Dolnej
• Rzeźby
• Św. Most na Oławie.

Zobacz też

• Szlak cysterski
• Zabytki romańskie w Polsce