» Polska » Wojewodztwo: Zachodniopomorskie » Powiat myśliborski » Gmina: Dębno » Miejscowość: Dargomyśl
Mapa miejscowości Dargomyśl
Informacje o Dargomyśl:
Ilość kodów pocztowych: 1
Współrzedne geograficzne N: 52.706108
Współrzedne geograficzne E: 14.646390
Strefa numeracyjna: Kierunkowy 95
Liczba ludności: 598
Wysokośc npm: 32 m n.p.m.
Tablice rejestracyjne: ZMY
Dargomyśl (powiat myśliborski)
Dargomyśl (niem. do 1945 Darrmietzel) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie myśliborskim, w gminie Dębno. Według danych z 2010 r. miejscowość liczyła 600 mieszkańców.
Wieś znajdowała się od 1 połowy XIII w. na uposażeniu templariuszy i następnie joannitów z Chwarszczan, od ok. 1250 r. na terytorium powstałej Nowej Marchii. Od 1540 r. Dargomyśl wchodził w skład domeny elektora brandenburskiego w Chwarszczanach, następnie do 1945 r. stanowił majątek państwowy (w latach 1820-75 przejściowo własność rodziny Pampe). Od 1945 r. leży w granicach Polski. W miejscowości znajduje się szkoła podstawowa. Kościół późnoromański zbudowany został około 1260 r. prawdopodobnie z fundacji chwarszczańskich templariuszy. Ludność zajmuje się głównie rolnictwem. Wieś ma charakter ulicowy.
Toponimia
Niemiecka nazwa wsi – Darrmietzel – pochodzić może od:
- Nazw rzek Darre (Sienica) i Mietzel (Myśla),
- Od łacińskiego słowa "dare" – "dać, darować" i Mietzel – Myśla, co oznaczałoby darowiznę nad Myślą,
- Od nazwy osobowej Dargomysł, następnie zgermanizowanej jako Dargumizl, później Darrmietzel.
Niektóre źródła niepoprawnie identyfikują jako Dargomyśl wieś Moclisov, wymienioną w nadaniu templariuszom w 1232 r. przez księcia wielkopolskiego Władysława Odonica posiadłości w Wielkopolsce oraz Chwarszczan wraz z 1000 łanami ziemi między Odrą, Wartą i Myślą – była to bliżej niezidentyfikowana wieś w kasztelani żońskiej.
Nazwa na przestrzeni wieków: Dargumiz 1234; dargumizle 1262; Dermüczel 1385; Dermessel 1393-94; dormizel 1401; Dermitczel 1451; Darmützel 1460; Darmietzel 1833; do 1945 Darrmietzel.
Położenie
Wieś położona jest w odległości 4 km na płd.-zach. od Dębna, 16 km od Kostrzyna, 47 km od Gorzowa.
Zgodnie z podziałem fizycznogeograficznym Polski wg Kondrackiego teren na którym położony jest Dargomyśl należy do prowincji Niżu Środkowoeuropejskiego, podprowincji Pojezierza Południowobałtyckiego, makroregionu Pojezierze Południowopomorskie oraz w końcowej klasyfikacji do mezoregionu Równina Gorzowska.
Historia
- Mezolit (8000-4800 p. n. e) – miejsce stosunkowo natężonego osadnictwa z epoki kamienia, kiedy to ustępujące zlodowacenie skandynawskie umożliwia przemieszczającym się gromadom społeczności myśliwsko-zbierackich penetrację tych terenów
- VIII-poł. X w. – w widłach Odry i dolnej Warty znajduje się odrębna jednostka terytorialna typu plemiennego, prawdopodobnie powiązana z plemieniem Lubuszan. Na północy od osadnictwa grupy cedyńskiej oddzielały ją puszcze mosińska (merica Massen) i smolnicka (merica Smolnitz). Mieszkańcy zajmowali się gospodarką rolniczo-hodowlaną
- 960–972 – książę Mieszko I opanowuje tereny nadodrzańskie, obejmujące obręb późniejszej kasztelani cedyńskiej, ziemię kiniecką i kostrzyńską
- 1005 (lub 1007) – Polska traci zwierzchność nad Pomorzem, w tym również nad terytorium w widłach Odry i dolnej Warty
- 1112-1116 – w wyniku wyprawy Bolesława Krzywoustego, Pomorze Zachodnie uznaje zwierzchność lenną Polski
- XII w. – we wsi mogła powstać mała świątynia w okresie wyprawy misyjnej świętego Ottona z Bambergu, rozbudowana następnie przez templariuszy
- Pocz. XIII w. – obszar na północ od linii Noteci-dolnej Warty i zachód od Gwdy w dorzeczu Myśli, Drawy, środkowej Iny, stanowi część składową księstwa zachodniopomorskiego; w niewyjaśnionych okolicznościach zostaje przejęty przez księcia wielkopolskiego Władysława Laskonogiego, a następnie jego bratanka, Władysława Odonica
- 1234 – posiadłości chwarszczańskich templariuszy powiększają się o wieś Dargomyśl i 200 łanów ziemi nad rzeką Myślą; nadanie to niewątpliwie pochodziło od Henryka Brodatego, który w tym czasie zajął ziemię kiniecką, ale dokument fundacyjny wystawił książę pomorski Barnim I, podkreślając w ten sposób swoje uprawnienia do tego obszaru; we wsi istnieje młyn
- 1250 – margrabiowie brandenburscy z dynastii Askańczyków rozpoczynają ekspansję na wschód od Odry; z zajmowanych kolejno obszarów powstaje następnie Nowa Marchia
- Ok. 1260 – templariusze budują (lub rozbudowują) kościół
- 31.12.1262 – wzmianka w dokumentach templariuszy pod nazwą Dargumizle; Jan i Otton z dynastii askańskiej zawierają ugodę z Widekindem (Widekinusem), mistrzem templariuszy w Niemczech i krajach słowiańskich, na mocy którego templariusze w zamian za zrzeczenie się praw do miejscowości leżących przy drodze do Gorzowa (oppidum – prawdopodobnie przedlokacyjna osada targowa pod Kostrzynem, Kłośnica, Warniki, Dąbroszyn, Pudignowe i Witnica) oraz dóbr komandorii w Myśliborzu, otrzymują potwierdzenie posiadania komandorii chwarszczańskiej wraz z dziesięcioma wsiami (Bogusław, Carkzowe?, Cychry, Dargomyśl, Dębno, Gudzisz, Krześnica, Nyvik?, Oborzany, Sarbinowo); formą zadośćuczynienia jest dodatkowo wieś Kaleńsko w ziemi kostrzyńskiej, będąca wcześniej w posiadaniu rycerskim
- 02.05.1312 – rozwiązanie zakonu templariuszy bullą Ad providam papieża Klemensa V
- 1312 – posiadłości templariuszy na obszarze Marchii zajmują margrabiowie brandenburscy
- 1318 – w układzie zawartym w Cremmen, negocjowanym przez przedstawicieli przeora niemieckiego Pawła z Modeny i Leonarda de Tiburtis, margrabiowie brandenburscy potwierdzają joannitom posiadanie dóbr templariuszy
- 1320-1323 – po wygaśnięciu dynastii askańskiej, Nowa Marchia przejściowo przechodzi we władanie książąt pomorskich
- 1323 – władzę w Nowej Marchii obejmują Wittelsbachowie
Właściciele majątku Dargomyśl Właściciel | Lata |
Zakon Templariuszy | 1232-1312 |
Margrabiowie brandenburscy | 1312-1318 |
Zakon Joannitów | 1318-1540 |
Margrabiowie brandenburscy, królowie Prus | 1540-1820 |
Karl Friedrich Pampe | 1820-1863 |
Johann Friedrich Wilhelm Pampe | 1863-1875 |
Państwo niemieckie | 1875-1945? |
- 02.04.1335 – w Chwarszczanach wymienia się joannitów jako właścicieli
- Ok. 1370 – zapis w statutach kapituły kamieńskiej o powinnościach fiskalnych na rzecz biskupa kamieńskiego, joannickiego komtura ze Swobnicy (w ziemi bańskiej) wraz z joannickimi plebaniami z Chojny, Choszczna, Chwarszczan i Dargomyśla
- 1385 – pierwsza wzmianka o kościele jako parafialnym – zatwierdzenie przez biskupa kamieńskiego Filipa fundacji nowego ołtarza w kościele parafialnym w Gorzowie, dokonanej przez plebana z Dargomyśla, Mathiasa Schulte z własnych dochodów (Gorzów był jego rodzinnym miastem); wymieniana nazwa wsi to Dermuczel
- 1401 – zgoda biskupa lubuskiego Jana na przejęcie wikarii w kościele parafialnym w Dargomyślu po śmierci plebana Wojciecha (recter ecclesie parochialis ville Dormizel – rektor kościoła parafialnego we wsi Dargomyśl) przez wikarego Andrzeja Unkopa z kościła parafialnego w Boleszkowicach w dekanacie kostrzyńskim
- 1402-1454/55 – ziemie Nowej Marchii pod rządami zakonu krzyżackiego
- 1433 – wieś spalona wraz z kościołem podczas najazdu Husytów
- 1433-34 – zbrojne najazdy dokonane przez wójta krzyżackiego Henryka von Rabenstein na dwór chwarszczański i konfiskata mienia komandorii
- 1434 – zaangażowanie w spór najwyższych władz świeckich i kościelnych kończy spór komandorii chwarszczańskiej z zakonem krzyżackim wydaniem wyroku korzystnego dla joannitów
- 5.11.1460 – potwierdzenie przez margrabiego Fryderyka II Hohenzollerna posiadłości joannitów, w tym Dargomyśla wraz z młynem ("...Darmützel mit der Mollen...") w komandorii chwarszczańskiej
- 1535-1571 – za rządów Jana kostrzyńskiego Nowa Marchia staje się niezależnym państwem w ramach Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego
- 1538 – margrabia Jan kostrzyński oficjalnie wprowadza na terenie Nowej Marchii luteranizm jako religię obowiązującą; zlikwidowana zostaje parafia rzymsko-katolicka, a gmina Dargomyśl zaczyna podlegać pastorowi w Chwarszczanach (do 1693 r.)
- 15.06.1540 – komandoria Chwarszczany (w niej również wieś Dargomyśl) zostaje przejęta przez margrabiego Jana kostrzyńskiego od joannitów, którzy zostają zmuszeni do przeniesienia konwentu do Świdwina. W Chwarszczanach zorganizowano siedzibę domeny państwowej
- 1680 Lub 1689 – zbudowano karczmę, tzw. "Dom Gospodarza"
- 1693 – Dargomyśl z urzędu zaczyna podlegać konsystorzowi w Cychrach
- 1701 – powstanie Królestwa Prus
- 1718 – we wsi jest wg wykazu 16 gospodarzy i 6 komorników; nie obejmował on jednak tzw. ludności służebnej
- 1748 – kościół zostaje rozbudowany o zachodnią część nawową (usunięto wówczas portal główny w ścianie zachodniej) i wieżę
- 24.08.1758 – maszerujące znad Odry w kierunku Dębna wojska pruskie dokonują pozorowanego ataku na Dargomyśl, w wyniku którego zabudowania, w tym i kościół, stają w płomieniach; zachował się jedynie młyn i budynki do niego przyległe. Po wojnie wieś odbudowano
- 25.08.1758 – prusko-rosyjska bitwa pod Sarbinowem
- XIX w. – we wsi powstaje kilkadziesiąt nowych zagród oraz 2 nowe młyny w miejsce średniowiecznych; wybudowano pałac
- XII.1805 – po bitwach pod Austerlitz i Jeną, dwór pruski uciekając z Berlina zatrzymuje się w drodze do Królewca w Dargomyślu u właściciela gospodarstwa lennego Boldta. Wojska francuskie palą wieś wraz z kościołem, ocalał znów tylko młyn i przyległe do niego zabudowania
- 1806-1807 – Nowa Marchia pod okupacją wojsk napoleońskich; na mocy traktatu w Tylży w dniu 12.07.1807 wojska francuskie opuszczają terytorium państwa pruskiego z wyjątkiem niektórych ważniejszych twierdz, pod warunkiem spłaty bądź zabezpieczenia nałożonej na Prusy kontrybucji wojennej
- 1807-1811 – reformy gospodarcze Steina- Hardenberga dotyczące zniesienia poddaństwa chłopów w Prusach
- 1815-1818 – reformy administracyjne Prus zmieniają strukturę Nowej Marchii; wieś należy do powiatu Kostrzyn, w rejencji frankfurckiej, w prowincji brandenburskiej
Przyległości Dargomyśla w XIX / XX w. Niemiecka nazwa | Obiekt | Położenie | Polska nazwa |
Karlsruche | osada | 2,5 km na płn.-zach. | Roztok |
Neumannswalde | leśniczówka nad jeziorem Doszatyń | 2,5 km na wsch. | Łowacz |
- 1820 – majątek w Dargomyślu kupuje najmłodszy syn pastora Benjamina Friedricha Pampe z Zielina, Karl Friedrich
- 1836 (1839) – w związku z likwidacją powiatu Kostrzyn, wieś przechodzi do powiatu Chojna, w rejencji frankfurckiej, w prowincji brandenburskiej
- 1863 – gospodarstwo przejmuje syn Karla Friedricha Pampe, Johann Friedrich Wilhelm.
- 1871-1918 – Nowa Marchia w ramach zjednoczonej Drugiej Rzeszy Niemieckiej
- 1875 – gospodarstwo zostaje sprzedane państwu; powodem jest irytacja Johanna Pampego na to, iż landrat von Levetzow oraz mieszkańcy Dargomyśla wybrali na naczelnika urzędu wiejskiego właściciela młyna Jaenicke, a nie jego
- 5.04.1897 – pożar wieży kościelnej; została ona następnie częściowo rozebrana
- 1898 – dobudowano z cegły górną część wieży kościelnej, którą zakończono drewnianą strzelistą wieżyczką, dobudowano również we wnętrzu kościoła drewniany chór oraz założono nowy drewniany sufit
- 31.01.1945 – oddziały 5 Armii Pancernej gen. Bierzanina (1 Front Białoruski) przechodzą przez miejscowość; brak informacji o podpaleniach i rabunkach żołnierzy radzieckich
- Po 1945 – napływ przesiedleńców z kresów wschodnich (z okolic Lwowa, Tarnopola, z Wołynia), białostocczyzny i centralnej Polski; funkcję sołtysa sprawuje St. Kawczyński
- 30.05.1946 – poświęcenie świątyni jako kościoła rzymskokatolickiego w parafii Dębno
- IX.1946 – otwarto szkołę podstawową
- 1948 – pożar pałacu; wg tradycji podpalili go ewakuowani Niemcy
- Lata 50. XX .w - ekshumowano szczątki poległych żołnierzy Armii Czerwonej, które przeniesiono na cmentarz wojskowy w Dębnie; ekshumowane zwłoki żołnierza polskiego przeniesiono na cmentarz w Siekierkach
- 1952-1956 - funkcjonuje Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna; po jej rozwiązaniu mieszkańcy objęli własne, przeważnie 10-hektarowe gospodarstwa
- 1953 (lub 1954) - powstało leśnictwo Dargomyśl, prowadzone przez byłego żołnierza Armii Krajowej, Wł. Krawczyka
- 1957 - do Dargomyśla przybywają z ZSRR zesłańcy pochodzący z Wileńszczyzny
- 02.07.1957 – powstanie parafii rzymskokatolickiej pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Cychrach; kościół pw. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Dargomyślu staje się filialnym tej parafii
- 1998 – powstanie Klubu Sportowego Myśla Dargomyśl
Ludność
Rok | Ludność |
1852 | 763 |
1910 | 824 |
1933 | 768 |
1939 | 741 |
1999 | 588 |
2007 | 604 |
2008 | 597 |
2010 | 600 |
Gospodarka
Struktura działalności gospodarczej na dzień 01.01.2005 r.:
Dział | Ilość |
Produkcja | 4 |
Usługi | 15 |
Handel | 3 |
Gastronomia | 2 |
Transport | 5 |
w tym:
- 7 zakładów usług leśnych świadczących usługi na terenie kilku nadleśnictw, zatrudnienie ok. 100 osób
- 2 stolarnie, zatrudnienie 30 osób
- Gospodarstwo produkujące ekologiczne odżywki roślinne, zatrudnienie 15 osób
- 2 sklepy spożywczo-przemysłowe
- Elektrownia wodna, zatrudnienie 2 osoby
W Dargomyślu funkcjonują 63 gospodarstwa rolne o łącznej powierzchni 491,88 ha (grunty użytkowane rolniczo: grunty orne, sady, łąki, pastwiska), w tym użytki rolne 473,09 ha.
Struktura użytków rolnych:
Użytki rolne | Pow. w ha |
Orne | 407,88 |
Zielone | 64,84 |
Inne | 0,35 |
Powierzchnia gospodarstw:
Pow. w ha | Ilość |
1-5 | 34 |
5-10 | 16 |
10-20 | 8 |
20-50 | 3 |
50-100 | 1 |
>100 | 1 |
Edukacja
- Dzieci uczęszczają do szkoły podstawowej w Dargomyślu, natomiast młodzież do gimnazjum publicznego w Dębnie.
- Szkoła Podstawowa – powstała w 1946 r. jako punkt filialny szkoły w Cychrach; organizację jednostki powierzono Katarzynie Podbielskiej, pierwszym kierownikiem został Alojzy Szmid. W 1950 r. do szkoły uczęszczało 90 uczniów, nauczało 2 nauczycieli. Od roku szkolnego 1966/67 przekształcona została w szkołę 8-klasową. Od roku szkolnego 1973/1974 uczniowie starszych klas uczęszczali do zbiorczej Szkoły Podstawowej nr 1 w Dębnie. W latach 80. XX w. oddalono się od koncepcji szkół zbiorczych i młodzież ponownie zaczęła uczęszczać do szkoły w miejscu zamieszkania. Od 1985 r. stała się samodzielną jednostką organizacyjną. Od 1 września 1999 r. w wyniku reformy szkolnictwa przekształcona ponownie w szkołę 6-klasową.
Organizacje i instytucje
- Sołectwo Dargomyśl – ogół mieszkańców wsi Dargomyśl stanowi Samorząd Mieszkańców Sołectwa; teren działania sołectwa obejmuje wieś Dargomyśl – w jej granicach administracyjnych. Obecny sołtys – Sławomir Lenartowicz.
- Klub Sportowy Myśla Dargomyśl – założony w 1998 r., barwy: biało-zielone
- Ochotnicza Straż Pożarna
- Koło Inicjatyw Wiejskich
- Szkolne Koło Ligi Obrony Kraju
- Filia Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Dębno
Atrakcje turystyczne
- Kościół Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych - zbudowany ok. 1260 r. prawdopodobnie z fundacji chwarszczańskich templariuszy, z kostki granitowej, orientowany, salowy; rozbudowany został w 1748 r. o zachodnią część nawową i wieżę; w 1898 r. dobudowano górną część wieży z cegły, którą zakończono drewnianą strzelistą wieżyczką.
- Zespół młyński – zbudowany około 1914 r. W skład zespołu wchodzą: budynek produkcyjny i magazynowy, łącznik, siłownia oraz komora turbiny. Młyn i magazyn to budynki 4-kondygnacyjne, podpiwniczone, ceglane (nietynkowane), nakryte płaskimi dachami. Po pożarze młyna budynek został odbudowany na cele mieszkalne, magazyn natomiast pełni funkcje składowe. W dawnej turbinowni działa elektrownia wodna. Przy moście na rzece Myśli zachowały się urządzenia hydrotechniczne (zasuwy jazów) oraz upust jałowy i roboczy.
- Domek myśliwski nad jeziorem Doszatyń, w osadzie Łowacz – z 1910 r., zbudowany dla jednego z dębnowskich fabrykantów, po 1945 r. leśniczówka; wpisany do rejestru zabytków pod nr rej. 383/92 z 13.03.1992 r..
- Przez wieś przebiegają szlaki turystyczne: "Wokół Dębna", "Historii i zabytków".
Kody pocztowe, Dargomyśl (wyświetlono 1/1)
Ocena internautów miejscowości Dargomyśl
Średnia ocena:
4.7
liczba ocen: 21
Wtyczki społecznościowe
Lubisz miejscowość Dargomyśl, kliknij Google +1 , lub Lubię to!
Komentarze o miejscowości Dargomyśl
Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-17 03:07:37