Ocena internautów miejscowości Wisła
Średnia ocena: 3.1
liczba ocen: 12
Ilość ulic: 154
Ilość kodów pocztowych: 1
Współrzedne geograficzne N: 49.650002
Współrzedne geograficzne E: 18.866699
Strefa numeracyjna: Kierunkowy 33
Liczba ludności: 11299
Gęstość ludności: 102,4 os./km²
Wysokośc npm: 430 m n.p.m.
Aglomeracja: bielska
SIMC: 0927091
TERC: 2243203031
Tablice rejestracyjne: SCI
Dzielnica: Bobrów
Dzielnica: Bucznik
Dzielnica: Chatalonki
Dzielnica: Chałupianka
Dzielnica: Cienków
Dzielnica: Czarne
Dzielnica: Czerchla
Dzielnica: Czerniany
Dzielnica: Czupel
Dzielnica: Dziechcinka
Dzielnica: Fiedorów
Dzielnica: Gościejów
Dzielnica: Głębce
Dzielnica: Jarzębata
Dzielnica: Jawornik
Dzielnica: Jurzyków
Dzielnica: Kamienny
Dzielnica: Kopiec
Dzielnica: Kopydło
Dzielnica: Kosarzysko
Dzielnica: Kozińce
Dzielnica: Krzysztowka
Dzielnica: Kudryska
Dzielnica: Lachula
Dzielnica: Lazarka
Dzielnica: Malinczany
Dzielnica: Malinka
Dzielnica: Maresz
Dzielnica: Milkowska
Dzielnica: Mrażnica
Dzielnica: Mrużków
Dzielnica: Na Blejch
Dzielnica: Na Bukową
Dzielnica: Nowa Osada
Dzielnica: Obłaziec
Dzielnica: Partecznik
Dzielnica: Piła
Dzielnica: Pod Kobylę
Dzielnica: Sochy
Dzielnica: Soszów
Dzielnica: Tokarnia
Dzielnica: Wątrobny
Dzielnica: Wierch-Groń
Dzielnica: Wróblanki
Dzielnica: Zameczek
Dzielnica: Łabajów
Dzielnica: Łążek
Wisła (cz. Visla, niem. Weichsel) – miasto i gmina w województwie śląskim, w powiecie cieszyńskim, w Beskidzie Śląskim. Ośrodek wypoczynkowy, turystyczny, sportowy i luteranizmu w Polsce. Na terenie miasta swoje źródła ma największa polska rzeka o tej samej nazwie – Wisła.
Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 11 233 mieszkańców.
Do 1954 roku była siedzibą gminy Wisła. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa bielskiego.
Położone jest w głębi Beskidu Śląskiego, na północy sąsiaduje z gminą Brenna i Ustroniem, na północnym-wschodzie ze Szczyrkiem, na wschodzie z gminą Lipowa, Radziechowy-Wieprz i Milówka, na południu z gminą Istebna, na zachodzie z Republiką Czeską.
Centrum Wisły położone jest na wysokości 430 m n.p.m. Otaczające je grzbietowiska przewyższają doliny o 300 do 600 m.
Najwyższe wzniesienia: Barania Góra (1220 m n.p.m.) i Stożek Wielki (978 m n.p.m.).
Ze źródeł na Baraniej Górze wypływają potoki Czarna i Biała Wisełka, które po połączeniu się i przyjęciu wód potoku Malinka tworzą rzekę Wisłę.
Według danych z roku 2002 Wisła ma obszar 110,26 km², w tym: użytki rolne: 19%, użytki leśne: 74%.
Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 110,17 km². Miasto stanowi 15,1% powierzchni powiatu.
Od 25 stycznia 1991 r. miasto podzielone jest na 7 jednostek pomocniczych – osiedli:
Ponadto wyróżnia się jednostki strukturalne:
|
|
|
|
Inne: Cieńków, Gahura, Tokarnia;
Dane z 31 grudnia 2006:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
populacja | 11 410 | 100 | 5914 | 51,9 | 5496 | 48,1 |
gęstość zaludnienia (mieszk./km²) | 104 | 53,9 | 49,9 |
Wisła, zamieszkała przez Górali śląskich, jest jednym z największych ośrodków luterańskich w Polsce i jedynym miastem, w którym ludność tego wyznania stanowi większość. Prócz luteran miasto zamieszkują katolicy oraz wyznawcy kościołów ewangelicznych. Działalność kaznodziejską prowadzą także Świadkowie Jehowy, zbierający się w swoich Salach Królestwa.
W Wiśle znajduje się Dworzec PKS, należący do sieci hipermarketów "Intermarche". Do 21 lutego 2011 właścicielem budynku był cieszyński PKS, jednakże przewoźnik ten musiał dworzec sprzedać, ponieważ generował on straty w wysokości ok. 800 tys. zł rocznie. Obecnie na dworcu zatrzymują się autobusy firmy PKS Cieszyn Sp. z o.o. kursujące do: Cieszyna, Bielska-Białej, Wisły Czarnego, Wisły Malinki, Szczyrku Białego Krzyża, Wisły Łabajowa, Wisły Jawornika, Jaworzynki i Koniakowa. Z Wisły kursują również pośpieszne i przyśpieszone autobusy do Krakowa (PKS w Cieszynie Sp. z o.o.), Katowic (PKS w Cieszynie Sp. z o.o. i PKS w Katowicach S. A.), Lublina (PKS Wschód S. A. - oddział w Lublinie), Warszawy (PPKS w Radomiu Sp. z o.o.) oraz sezonowo (w okresie wakacji) do Kołobrzegu (naprzemiennie PKS w Cieszynie Sp. z o.o. i PKS Veolia Transport Kujawy Sp. z o.o. - oddział w Kołobrzegu). Przez Wisłę (z przystanku Wisła/Centrum usytuowanego obok dworca PKS) kursują autobusy TRANSKOM Skoczów Sp. z o.o. do Skoczowa oraz autobusy prywatnego przewoźnika jakim jest WISPOL - do Cieszyna, Koniakowa i Wisły Malinki.
Historia dzisiejszej Wisły sięga przełomu XVI i XVII wieku, kiedy to pojawili się tu pierwsi osadnicy. Byli to drwale pracujący na rzecz książąt cieszyńskich, dostarczający drewna opałowego i gontów na potrzeby zamku w Cieszynie. Prawie równocześnie osiedlali się tu Wołosi (zwani tutaj Wałachami), przynosząc ze sobą kulturę pasterską, a szałaśnictwo stało się wkrótce podstawą życia miejscowej ludności. Wisła od chwili ukształtowania się jako wieś feudalna związana była z Cieszynem. Pierwszy dokument wspominający wieś pochodzi z 1615 roku. Nakazuje on wójtowi z Cisownicy, by dostarczył od młynarza z Wisły 32 kopy gontów na folwark w Bobrku koło Cieszyna.
W 1643 r., z polecenia księżnej Elżbiety Lukrecji Cieszyńskiej, nowa wieś została wpisana do urbarza Księstwa Cieszyńskiego. Liczyła wtedy 30 osadników, którym określono powinności na rzecz dworu w Cieszynie. Najstarsza księga gruntowa Wisły z 1644 r. przynosi informację o zamknięciu drewnianego kościoła ewangelickiego, co świadczyć może o tym, że od samego początku Wisła była wsią protestancką.
W połowie XVII wieku szybko wzrastała liczba osadników, szukających tu schronienia przed prześladowaniami religijnymi kontrreformacji i uciskiem ekonomicznym, który wzmagał się na nizinnych terenach Księstwa Cieszyńskiego od momentu przejęcia tych ziem przez Habsburgów w 1653 r. Pewną ulgę przyniósł dopiero tzw. patent urbarialny cesarzowej Marii Teresy Habsburg z 1771 r., który ograniczył pańszczyznę i poprawił pozycję prawną chłopów. Patent religijny cesarza Józefa II z 1783 r. nadał równe prawa religijne protestantom, co w późniejszym okresie pozwoliło im na wystawienie kościoła. W tymże 1783 r. powstała pierwsza szkoła we wsi; pierwszym nauczycielem został Paweł Welszar.
W tym okresie działało w Wiśle 15 spółek sałaszniczych, zajmujących się wypasem (głównie owiec). Jednak najbliższe półwiecze miało przynieść praktycznie całkowity upadek sałasznictwa w Beskidzie Śląskim. XIX wiek to stopniowy rozwój Wisły. W 1824 r. wzniesiono nowy, już murowany budynek szkolny, istniejący do dnia dzisiejszego. Wybudowano drogę łączącą Wisłę z Ustroniem (1837 r.). W 1838 r. oddano do użytku murowany kościół ewangelicki, do którego w latach 1861-1863 dobudowano wieżę. W roku 1856 r. swój kościół otworzyli także katolicy.
Już od początku wieku zjeżdżali się w okolicę miłośnicy wypraw turystycznych, udający się do źródeł rzeki Wisły. W 1810 r.14 sierpnia pierwszą udokumentowaną wycieczkę na szczyt Baraniej Góry odbył późniejszy książę pszczyński Ludwig von Anhalt-Köthen-Pless. W 1843 r. źródła Wisły zwiedził Wincenty Pol – geograf i poeta w jednej osobie. Wycieczki tego typu stały się jeszcze bardziej popularne w drugiej połowie wieku.
W tym samym czasie postępował upadek gospodarki pasterskiej w Beskidach. Wiązało się to z uruchomieniem pod koniec XVIII wieku hut na terenie Śląska Cieszyńskiego, które potrzebowały do swej produkcji wielkich ilości drewna. Książę Albert Sasko-Cieszyński zapoczątkował nowy okres gospodarki leśnej w Beskidzie Śląskim. Z Saksonii sprowadził służbę leśną oraz rozpoczął ograniczanie dotychczasowych swobód góralskich. Stopniowo usuwano górali ze śródleśnych łąk i rozpoczęto proces zalesiania, co w konsekwencji doprowadziło do całkowitego upadku pasterstwa. Dotrwało ono tylko w formie szczątkowej do połowy XX wieku.
Od drugiej połowy XIX wieku, okolice Wisły odwiedzane są przez coraz większą liczbę podróżników. Za odkrywcę Wisły na szeroką skalę trzeba uznać pochodzącego z Radomia Bogumiła Hoffa. Ten badacz kultury ludowej, współpracownik Oskara Kolberga, odwiedził wieś w 1882 r. i zachwycony jej urokiem zaczął propagować jej walory w prasie i wśród przyjaciół. W 1885 r. na gruncie, który ze względu na niską cenę, za jaką go nabył, nazwał "Bożym Darem", wybudował pierwszą willę wypoczynkową "Warszawa". Wkrótce dzieło Hoffa przejął znany warszawski uczony, filozof i psycholog – dr hab. Julian Ochorowicz. Wybudował on kilka następnych drewnianych pensjonatów, np.: "Maja" i "Sokół" oraz "Placówka", które zaprojektował architekt syn Bogumiła Hoffa – Bogdana murowana "Ochorowiczówka" istnieje do dnia dzisiejszego na ul. Ochorowicza (na Dzielnicach).
Do Wisły zaczęli zjeżdżać letnicy. W lipcu 1896 r. dzięki Julianowi Ochorowiczowi który prowadził praktykę psychologiczną, odwiedziła Wisłę – na jeden dzień – Maria Konopnicka, która zatrzymała się wówczas nie rzucając podejrzeń w Jaworzu szukając niby pokoju na dłuższy pobyt. Zniechęciły ją jednak prymitywne warunki, jakie panowały ówcześnie, skoro w liście do córki z 17 lipca pisała: "...pierwsza rzecz, mimo wszystko, do Wisły, bo tania. I prawda, tania zupełnie, ale pokoiki zupełnie pod dachem, bez podbitek, tak że żywica od gorąca topnieje na belkach (...)". Kilka lat później, w 1902 r., Konopnicka, zauroczona beskidzkim krajobrazem, zaakceptowała projekt ofiarowania jej przez naród polski domu właśnie w Wiśle. Jednak willa Ochorowicza, którą planowano zakupić dla poetki, nie spełniła przyjętych wymagań.
W czerwcu i lipcu 1900 r. przebywał w Wiśle Bolesław Prus, który zamieszkał w drewnianej willi Ochorowicza, nazwanej na pamiątkę tego wydarzenia "Placówką". Rok później, jesienią 1901 r., bawił tu Władysław Reymont, który w willi Ochorowicza (w "Placówce" lub "Jaskółce") pisał fragmenty swoich "Chłopów". Sam Ochorowicz osiadł w Wiśle w 1899 r. i mieszkał z przerwami do 1913 r., prowadząc tu m.in. swe eksperymenty parapsychologiczne. W latach 1909 – 1912 mieszkała tu również Stanisława Tomczykówna – słynne "medium" Ochorowicza.
Według austriackiego spisu ludności z 1900 w 555 budynkach we Wiśle na obszarze 11002 hektarów mieszkało 4685 osób, co dawało gęstość zaludnienia równą 42,6 os./km². z tego 248 (5,3%) mieszkańców było katolikami, 4422 (94,4%) ewangelikami a 15 (0,3%) wyznawcami judaizmu, 4622 (98,7%) było polsko-, 60 (1,3%) niemiecko- a 1 czeskojęzycznymi. Do 1910 roku liczba budynków wzrosła do 645 a mieszkańców do 4688 osób.
W 1911 r. za namową Juliana Ochorowicza oraz dzięki zabiegom Bogdana Hoffa uruchomiono w centrum wsi nowoczesny zakład kąpielowy. Latem 1911 r. przebywało w Wiśle około 300 gości i z tego względu Rząd Krajowy w Opawie oficjalnie uznał wieś za letnisko. Wkrótce oddano do użytku wodociąg samociśnieniowy i kanalizację, a przeprowadzone badania wykazały niezwykłą czystość miejscowego powietrza i wody.
W 1914 Mieczysław Orłowicz w swoim słynnym przewodniku tak opisywał Wisłę:
Doliną rzeki Wisły wiedzie stąd droga do wsi Wisły, liczącej 4000 m. polskich górali wyznania ewangelickiego, popierających Ślązakowców. Jest to największe polskie letnisko Śląska, przybywa tu ok. 600 gości z całej Polski. Istnieje hotel Piast z restauracyą i Zakładem hydropatycznym, pensyonat p. Wiśniewskiej w willi Dziechcinka, nadto szereg innych pensyonatów i will, przeważnie stawianych w stylu zakopiańskim. Okolica bardzo ładna, wycieczki w dolinę i do źródeł Wisły na Baraniej Górze i na Czantoryę. |
Zakrojony na szeroką skalę rozwój miejscowości nastąpił w okresie międzywojennym i wtedy też Wisła nabrała cech uzdrowiska. Wzniesiono istniejące do dziś budynki Urzędu Gminy z pocztą, Dom Zdrojowy z salą kinową, czy nową szkołę. Zbudowano basen kąpielowy i skocznię narciarską w Głębcach oraz około 100 nowych willi. W 1927 r. otwarto nową drogę z Cieszyna do Wisły, a Jan Molin uruchomił przewozy autobusowe z Wisły do Cieszyna i Katowic. W 1929 r. do centrum Wisły dotarła linia kolejowa. W 1931 r. władze wojewódzkie przekazały prezydentowi RP wraz z honorowym obywatelstwem Wisły rezydencję na Zadnim Groniu (tzw. Zameczek Prezydencki). Wybudowano ją ze składek społeczeństwa śląskiego. W 1932 r. przedłużono linię kolejową do Głębiec oraz oddano do użytku drogę z Wisły do Istebnej. Jako ośrodek letniskowy Wisła wyprzedziła pobliski Ustroń i była jedną z najpopularniejszych miejscowości tego typu w Polsce. Jako ośrodek narciarski ustępowała tylko Zakopanemu.
Okres okupacji niemieckiej należy do najtragiczniejszych w historii Wisły. Podczas II wojny światowej Wisła nosiła nazwę Weichsel O.S. (1941-45), a w 1945 Hohenweichsel. Większość pensjonatów zajęło wojsko, a wiele rodzin deportowano w głąb Rzeszy lub do Generalnego Gubernatorstwa. 3 maja 1946 grupa żołnierzy NSZ pod dowództwem Henryka Flame w celu zademonstrowania swojej siły zajęła miasto i urządziła w nim defiladę.
Po 1945 r. większość przedwojennych pensjonatów upaństwowiono, przekazując je m.in. FWP, a Wisła stałą się najpopularniejszym ośrodkiem wypoczynkowym dla mieszkańców Górnego Śląska. Dalszy rozwój miejscowości nastąpił w latach 60. W 1962 r. Wisła otrzymała prawa miejskie, a równocześnie zaczęły powstawać pierwsze branżowe i zakładowe domy wypoczynkowe oraz ośrodki campingowe w Kopydle, Głębcach i Malince. Następne lata to sukcesywne otwieranie kolejnych kompleksów domów wczasowych: na stokach Jarzębatej (1971 r.), ośrodka wypoczynkowego "Partecznik" na stokach Czerhli (1975 r.), a w latach 80. domów wypoczynkowych na południowych stokach Bukowej.
Równocześnie postępowały liczne inwestycje komunalne. W 1968 r. oddano do użytku drogę do Szczyrku przez Salmopol, w 1972 r. oczyszczalnię ścieków, a w 1977 r. nowoczesny ośrodek zdrowia. W latach 90. powstało wiele prywatnych pensjonatów, a w Jaworniku otwarto hotel "Stok". W 2003 r. do bazy hotelowej liczącej obecnie około 9 tysięcy miejsc noclegowych, dołączył hotel "Gołębiewski" z 562 pokojami.
Ośrodek skoków narciarskich. Na jej obszarze znajdują się dwie skocznie:
Podczas IX Zimowego Europejskiego Festiwalu Młodzieży "Śląsk-Beskidy 2009" (15–20 lutego 2009) odbywały się zawody w biegach narciarskich i biathlonie, tu też odbyła się ceremonia zamknięcia.
W Wiśle i jej bliskich okolicach znajdują się 4 większe ośrodki narciarskie:
Turyści wypoczywający w Wiśle mają do dyspozycji kilkadziesiąt kilometrów szlaków pieszych, 16 wyciągów narciarskich (w tym 4 krzesełkowe) z 20 km tras zjazdowych. Sportowcy, np. kadra polskich piłkarzy, wykorzystują Ośrodek Przygotowań Olimpijskich oraz miejscowe skocznie.
Wisła posiada formalne kontakty z gminą Hukvaldy ( Czechy), co zostało stwierdzone uchwałą Rady Miasta XXXIX/228/98 r.
W roku 2002 miasta Daliat el Carmel ( Izrael) i Vatra Dornei ( Rumunia) oraz w roku 2003 Bully-les-Mines ( Francja) wystąpiły z inicjatywą nawiązania współpracy z miastem Wisła.
Prowadzone są również wstępne rozmowy z niemiecką gminą Willingen (Upland).
Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-16 21:46:09