Powiat zawierciański

Powiat zawierciański – powiat w Polsce (województwo śląskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Zawiercie.

W skład powiatu wchodzą:

• gminy miejskie: Poręba, Zawiercie
• gminy miejsko-wiejskie: Łazy, Ogrodzieniec, Pilica, Szczekociny
• gminy wiejskie: Irządze, Kroczyce, Włodowice, Żarnowiec
• miasta: Poręba, Zawiercie, Łazy, Ogrodzieniec, Pilica, Szczekociny

Gminy

Gmina	Liczba ludności (2008)	Powierzchnia
Zawiercie (miasto)	52 290	85,24 km²
Poręba (miasto)	8747	40,04 km²
Łazy (w tym miasto)	15 992 (7 166)	132,56 km² (8,75 km²)
Ogrodzieniec (w tym miasto)	9 520 (4 465)	85,69 km² (28,94 km²)
Pilica (w tym miasto)	8 997 (1 999)	138,89 km² (8,22 km²)
Szczekociny (w tym miasto)	8 221 (3 841)	136,09 km² (17,98 km²)
Kroczyce	6302	110,15 km²
Włodowice	5284	76,29 km²
Żarnowiec	4904	124,77 km²
Irządze	2837	73,55 km²
Razem	123 074	1 003,27 km²

Powstanie i zmiany administracyjne powiatu zawierciańskiego

Powiat zawierciański został powołany rozporządzeniem Rady Ministrów 1 stycznia 1927 roku. Po wyłączeniu z powiatu będzińskiego w województwie kieleckim gmin: Mierzęcice, Siewierz, Poraj, Koziegłowy,Koziegłówki, Włodowice, Kromołów, Żarki, Myszków, Rokitno Szlacheckie, Poręba, Mrzygłód, Pińczyce, Rudnik Wielki, Choroń, oraz miasta Zawiercie.

• 1 grudnia 1933 r. wyłączono z gminy wiejskiej Niegowa wieś Góry Gorzkowskie, którą przyłączono do gminy Potok Złoty, w powiecie częstochowskim
• Po II wojnie światowej 7 lipca 1945 r. doszło do zmiany przynależności wojewódzkiej, powiat przeszedł z województwa kieleckiego do województwa śląsko-dąbrowskiego
• 1 stycznia 1951r dołączono do powiatu zawierciańskiego gminę Kroczyce z powiatu olkuskiego, województwa krakowskiego
• 1 lipca 1952 roku, włączono gromadę Dębowiec, z powiatu częstochowskiego
• 22 sierpnia 1953 roku, z powiatu będzińskiego, przyłączono się wieś Trzebyczka
• 1 stycznia 1955 roku z powiatu włoszczowskiego w województwie kieleckim, przyłączono gromadę Sokolniki
• W 1956 roku wyłączono z powiatu miasta: Myszków,Koziegłowy, Żarki, oraz gromady: Będzisz, Choroń, Cynków, Gniazdów, Góra Włodowska, Jastrząb, Jawornik, Koziegłówki, Kuźnica Stara, Lgota Górna, Ludwinów, Masłońskie, Mzurów, Niegowa, Nowa Wieś Żarecka, Pińczyce, Przybyrów, Poraj, Siedlec, Sokolniki, Tomiszowice, Zawada, które włączono do nowo powstającego powiatu myszkowskiego. Natomiast z województwa krakowskiego i powiatu olkuskiego, przyłączono gromady Giebło, Ogrodzieniec, Podzamcze i Ryczów
• W 1957 roku wyłączono z powiatu gromady: Markowice, Mrzygłód i wieś Bobolice, które przyłączono do powiatu myszkowskiego
• W 1958 roku przyłączono wieś Biała Błotna z powiatu włoszczowskiego
• W 1959 roku powiększono miasto Zawiercie o enklawy osiedla Poręba i część wsi Marciszów
• 31 grudnia 1961 r. osiedle Siewierz, powiększyło się o wsie Kuźnica Sulikowska i Kuźnica Świętojańska
• 30 czerwca 1963 r. do osiedla Poręba włącza się wieś Niwki
• W 1965 r. do miasta Zawiercia przyłącza się gromadę Marciszów oraz części wsi; Blanowice, Łośnice i Kolonie Dąbrowiec
• W 1966r z gromady Chruszczobród wyłącza się wieś Bugaj i część wsi Trzebyczka, które przyłącza się do powiatu będzińskiego
• 1 stycznia 1970 roku, wyłączono z powiatu wieś Zendek i włączono do powiatu tarnogórskiego
• W 1973 r. ponownie przyłączono część obszaru wsi Zendek, z powiatu tarnogórskiego. A także obszar wsi Dzibice, z powiatu myszkowskiego.
• 9 grudnia 1973 r. przyłączono z powiatu myszkowskiego sołectwo Góra Włodowska
• 22 maja 1975 r. przyłączono do miasta Zawiercie miasto Poręba
• 1 czerwca 1975 roku zostały zlikwidowane powiaty
• 1 lutego 1977 r. do miasta Zawiercie, włączono likwidowaną gminę Kromołów
• 1 stycznia 1999 roku, wprowadzono w kraju reformę administracyjną, tworząc nowe powiaty i województwa. Utworzono nowy powiat zawierciański składający się z miast: Zawiercie, Poręba, miast i gmin: Łazy, Szczekociny, Pilica, Ogrodzieniec oraz gmin: Włodowice, Kroczyce, Irządze, Żarnowiec w województwie śląskim